Терең тыныс алу жаттығулары:

Терең тыныс алу арқылы денені тыныштандыруға болады. Мысалы, «4-7-8» техникасын қолданыңыз: 4 секунд бойы тыныс алып, 7 секунд ұстаңыз және 8 секунд бойы шығарыңыз.

• Медитация және саналы болу:

Күн сайын медитация жасап немесе саналы болу әдістерін қолданып, қазіргі сәтке назар аударыңыз. Бұл теріс ойларды азайтуға көмектеседі.

• Дене белсенділігі:

Тұрақты спортпен шұғылдану, серуендеу немесе жеңіл жаттығулар эндорфиндердің бөлінуіне ықпал етіп, көңіл-күйді жақсартады.

• Дұрыс тамақтану және ұйқы тәртібі:

Күн сайын 7–8 сағаттық сапалы ұйқы мен теңгерімді тамақтануға көңіл бөліңіз. Кофеин мен қантты шамадан тыс тұтынудан сақтаныңыз, өйткені олар күйзелісті күшейтуі мүмкін.

• Жоспарлау және ұйымдастыру:

Күн тәртібін нақты жасап, жетістікті мақсаттар қойыңыз. Бұл белгісіздік деңгейін төмендетіп, күйзеліс туғызатын факторларды азайтады.

• Релаксация әдістері:

Прогрессивті бұлшықет релаксациясы немесе визуализация әдістерін қолданып, денедегі шиеленісті азайтыңыз және ішкі тыныштыққа қол жеткізіңіз.

• Күнделік жүргізу:

Өз ойларыңыз бен сезімдеріңізді жазып отырыңыз. Бұл күйзелістің себептерін анықтап, оларды жеңілдетуге көмектеседі.

• Әлеуметтік қолдау:

Жақын адамдармен, достарыңызбен немесе мектеп психологымен сезімдеріңізді бөлісіңіз. Қолдау және түсіністік күйзелісті жеңілдетеді.

• Позитивті ойлау:

Теріс ойларды оң көзқарасқа ауыстырып, өз жетістіктеріңізге назар аударыңыз.

• Стресті тудыратын факторларды шектеу:

Мүмкіндігінше, күйзелісті күшейтетін жағдайлардан аулақ болуға тырысыңыз.

 

Жоспарлау және ұйымдастыру

• Дайындыққа арналған егжей-тегжейлі кесте жасап, пәндер бойынша уақытты бөліңіз және басым тақырыптарды анықтаңыз.
• Өз күшті және әлсіз жақтарыңызды анықтап, сол мәселелерге ерекше көңіл бөліңіз.

2. Теориялық материалды меңгеру

• Әр пән бойынша мектеп бағдарламалары мен оқу құралдарын мұқият оқып шығыңыз.
• Негізгі ұғымдарды есте сақтау үшін конспектілер, схемалар және карточкаларды жасаңыз.

3. Практика және жаттығу

• Өткен жылғы тапсырмалар мен тесттерді шешіп, емтихан форматын игеріңіз.
• Тесттерді шынайы жағдайдағыдай (уақыт шектеуімен) орындауға жаттығыңыз, сонда уақытты тиімді бөлуге үйренесіз.

4. Қайталау және білімді бекіту

• Өткен материалды жүйелі түрде қайталап отырыңыз, сонда ақпарат жақсы сіңеді.
• Топтық талқылаулар мен онлайн кездесулер арқылы тәжірибе алмасуды ұйымдастырыңыз.

5. Кеңес алу және көмек сұрау

• Белгілі бір тақырыпта қиындықтар туындаса, мұғалімдерден немесе репетиторлардан көмек сұраңыз.
• Тест қателіктерін талдап, оларды түзетуге көңіл бөліңіз.

6. Денсаулық және эмоционалдық күй

• Толыққанды ұйқы, дұрыс тамақтану және дене шынықтыруға көңіл бөліп, концентрацияны сақтаңыз.
• Стресті азайту үшін тыныс алу жаттығулары мен релаксация әдістерін қолданыңыз, позитивті көзқарасты ұстаныңыз.

 

1. Жоспарлау және ұйымдастыру

• Күн тәртібін құрыңыз:

Әр пәнге қанша уақыт бөлетініңізді анықтап, егжей-тегжейлі дайындық жоспарын жасаңыз.

• Басымдықтар:

Қайта қарауды қажет ететін негізгі тақырыптар мен бөлімдерді бөліп, оларды күндерге бөліңіз.

 

2. Оқу әдістері

• Конспект жазу және схемалар құру:

Материалды жақсы меңгеру үшін жазбалар жасап, схемалар, кестелер мен карточкалар арқылы құрылымдаңыз.

• Практика:

Өткен емтихандардан тест тапсырмаларын шешіп, білімді бекітіңіз.

• Топтық жұмыс:

Сыныптастарыңызбен қиын тақырыптарды талқылап, бірге қайталау жұмыстарын жүргізіңіз.

 

3. Уақытты басқару

• Үзілістер:

«Помидор техникасын» қолданып (25 минут жұмыс – 5 минут үзіліс) концентрацияңызды арттырыңыз.

• Шағын мақсаттар:

Үлкен тапсырмаларды кішкентай қадамдарға бөліп, жетістіктеріңізді бақылаңыз және шамадан тыс жүктемеден сақтаныңыз.

 

4. Денсаулық және эмоционалдық күй

• Ұйқы және тамақтану:

Толыққанды ұйқы мен теңгерімді тамақтану концентрация мен жұмыс қабілетіне тікелей әсер етеді.

• Дене шынықтыру:

Тұрақты жаттығулар стресс деңгейін төмендетіп, энергияны арттырады.

• Релаксация:

Стрессті жеңілдету үшін тыныс алу жаттығулары немесе медитация сияқты релаксация әдістерін қолданыңыз.

 

5. Ақпаратпен жұмыс

• Қосымша дереккөздер:

Оқу құралдары, онлайн-курстар, бейне сабақтар және басқа да ресурстарды пайдаланып, материалды тереңірек үйреніңіз.

• Консультация:

Түсінбеген сұрақтарыңыз бойынша мұғалімдерден немесе сыныптастарыңыздан көмек сұраудан тартынбаңыз.

 

6. Өзін-өзі бақылау және мотивация

• Өзін-өзі тексеру:

Тұрақты түрде тесттер шешіп, қателіктерді талдап, қиын тақырыптарды қайта қайталаңыз.

• Позитивті ойлау:

Өз күшіңізге сенімді болып, оқу барысындағы кішкентай жетістіктерді бағалаңыз.

 

Жоспарлау және ұйымдастыру:

Күн тәртібін нақты құрып, оқу мен демалысты теңестіріңіз. Бұл шамадан тыс жүктемеден сақтай отырып, стресті азайтуға көмектеседі.

• Үзілістерді ұйымдастыру:

Оқу барысында қысқа үзілістер жасап отырыңыз (мысалы, «помидор техникасы»: 25 минут жұмыс – 5 минут үзіліс). Бұл әдіс концентрацияны арттырып, энергияны қалпына келтіреді.

• Дене шынықтыру:

Спортпен айналысыңыз, таза ауада серуендеңіз немесе жеңіл жаттығулар жасаңыз. Дене қозғалысы эндорфиндердің бөлінуіне ықпал етіп, көңіл-күйді жақсартады.

• Медитация және релаксация:

Тыныс алу жаттығулары, медитация немесе визуализация сияқты әдістерді қолданыңыз. Олар дене мен ойды тыныштандыруға көмектеседі.

• Әлеуметтік қолдау:

Достарыңызбен, ата-аналарыңызбен немесе мектеп психологымен өз сезімдеріңіз бен қиындықтарыңызды бөлісіңіз. Ашық әңгіме қолдау мен жаңа шешімдерді табуға мүмкіндік береді.

• Хобби және шығармашылық:

Сүйікті істеріңізбен айналысыңыз – кітап оқу, сурет салу, музыка тыңдау немесе спортпен шұғылдану. Бұл әрекеттер көңілді оятып, стресті жеңілдетеді.

• Ұйқы және дұрыс тамақтану:

Күн сайын кемінде 7–8 сағат ұйықтап, теңгерімді тамақтаныңыз. Жақсы ұйқы мен дұрыс тамақтану стресті азайтуға және жалпы денсаулықты жақсартуға септігін тигізеді.

 

Тыңдап, түсінуге тырысыңыз:

Ата-ананың сөзін мұқият тыңдап, олардың көзқарасын және шешім қабылдаудағы себептерін түсінуге ұмтылыңыз.

• Ашық диалог:

Өз сезімдеріңіз бен ойларыңызды ашық білдіруден қорықпаңыз. Сізді мазалайтын мәселелерді сабырмен және өзара сыйластықпен талқылаңыз.

• Құрмет:

Ата-ананың пікіріне және өмірлік тәжірибесіне құрметпен қараңыз. Егер кейде келіспесеңіз де, олардың ұстанымын түсінуге тырысыңыз.

• Компромисс іздеу:

Келісімсіздіктер туындағанда, екі жақтың мүдделерін ескере отырып, ортақ шешімдер іздеңіз. Компромиссқа дайындық келіспеушіліктерді болдырмауға көмектеседі.

• Отбасылық уақыт:

Ата-анамен бірге уақыт өткізуді ұйымдастырыңыз: отбасылық шараларға қатысыңыз, күнделікті оқиғалар туралы әңгімелесіңіз немесе бірге іс-шаралар ұйымдастырыңыз.

• Өзін-өзі дамыту:

Эмоцияларды басқару дағдыларын дамытуға көңіл бөліңіз: стрестен арылу жолдарын үйреніп, өз эмоцияларыңызды конструктивті түрде реттеуге тырысыңыз.

• Қолдау сұрау:

Егер қарым-қатынаста күрделі жағдайлар туындаса, мектеп психологы немесе сенімді ересек адамнан көмек сұраудан ұялмаңыз.

 

 

 

 

2024 жылдың 11 қарашасы мен 19 қарашасы аралығында Астана қаласы No41 орта мектептің 5 сынып оқушыларымен педагог-психолог Ізбасарова Г.Ж.  бесінші сынып оқушыларының жаңа оқу жағдайларына сәтті бейімделуі үшін әлеуметтік-психологиялық жағдай жасау мақсатында «Мен бесінші сынып оқушысымын» және «Орта мектепте бейімделу» тақырыптарында тренингтер өткізілді.

Тренингтің кіріспе бөлімде қатысушыларды оқыту бағдарламасымен таныстырып, оқу тобында жұмыс істеу ережелерін түсіндірді.

Бірінші «Өзін-өзі таныстыру» жаттығуы қатысушылардың әрқайсысына өз атына байланысты ассоциациялар шығаруға мүмкіндік берді, бұл алдағы жұмыстың оң бағытын күшейтті. «Комплимент» жаттығуы сыныптастар арасындағы жағымды қарым-қатынасты дамытуға бағытталған.

«Керек және мүмкін» жаттығуы оқушылардың мінез-құлық ережелерін қарастыруға көмектесті, бірінші болып балалар өздерінің ережелерін қалыптастыруға қызығушылық танытты, олар бұл ережелерді сақтауға уәде берді. Мұнда күнделікті дұрыс режим, гаджеттерді шектеулі пайдалану және сыртқы түрі, сондай-ақ мінез-құлық туралы айтылды. «Тілектер эстафетасы» жаттығуы қатысушыларға жағымды эмоциялар беріп, рефлексия болды.